'' Czesław Miłosz i Jego Najbliżsi ''.

Rozdarty między bólem życia a pięknem świata (...) szukał i wątpił, kochał i cierpiał, żywo uczestniczył w wielkich zmaganiach między miastem Bożym a miastem tylko ludzkim - tak Czesława Miłosza wspominał abp Józef Życiński w homilii wygłoszonej podczas uroczystośći pogrzebowych w Bazylice Mariackiej. 27 sierpnia 2004 roku Czesława Miłosza: poetę, pisarza, laureata literackiej Nagrody Nobla, honorowego obywatela Stołecznego Królewskiego Miasta Krakowa, doktora honoris causa Uniwersytetu Jagiellońskiego żegnali najbliżsi, przyjaciele, dyplomaci, miłośnicy jego poezji oraz siedem tysięcy krakowian. Czesław Miłosz spoczął w Krypcie Zasłużonych klasztoru oo. Paulinów na Skałce.
Trwająca blisko cztery godziny ceremonia pożegnania zmarłego 14 sierpnia br. Poety rozpoczęła się mszą świętą żałobną w Bazylice Mariackiej, odprawioną pod przewodnictwem metropolity krakowskiego kardynała Franciszka Macharskiego. Skromną trumnę ozdobioną jedynie wiązanką białych kwiatów ustawiono przed ołtarzem Wita Stwosza. Ci, którzy nie zdołali wejść do Bazyliki Mariackiej przebieg uroczystości mogli oglądać na ustawionym przed świątynią telebimie. Przy trumnie wartę honorową pełnili żołnierze Brygady Strzelców Podhalańskich oraz przedstawiciele Straży Miejskiej. Obok zgromadzili się najbliżsi Poety: syn Antoni Miłosz wraz z żoną Joanną, bratowa Grażyna Strumiłło-Miłosz oraz wnuczka Erin z mężem Owenem. Kiedy na początku mszy świętej kardynał Macharski odczytywał telegram Ojca Świętego, w którym Jan Paweł II wspomniał swoją korespondencję z Poetą, przed Bazyliką Mariacką umilkły tłumy. We wzruszającej homilii abp Józef Życiński podkreślał, że w całej twórczości Czesława Miłosza pulsuje augustyński niepokój serca szukającego Boga - Nie należy w tej twórczości szukać budującej moralistyki, gdyż wyraża ona szczerą aż do bólu prawdę o dramacie ludzkiego losu - mówił arcybiskup. - Wyrażając nastroje swego serca, Poeta ostrzegał młodych przed gorzkim smakiem sukcesu i uczył żyć w świecie rozdartym między rozpaczą i nadzieją. W jego poszukiwaniach wyraźnie widać augustyńskie rozdarcie, w którym trwa zmaganie dobra ze złem i powracają wielkie pytania przykuwające ongiś uwagę sympatyków gnozy. W świątyni zgromadziło się kilkaset osób. Pośród licznego grona przyjaciół noblisty, poetów, artystów, profesorów z kraju i zagranicy, przedstawicieli korpusu dyplomatycznego i władz lokalnych w nabożeństwie uczestniczyli m.in.: Lech Wałęsa, Tadeusz Mazowiecki, Seamus Heaney, Andrzej Wajda, Krystyna Zachwatowicz, Maria Janion, Anna Dymna, Kazimierz Kutz, Ryszard Krynicki, Maja Komorowska, wicemarszałek Sejmu RP Kazimierz Michał Ujazdowski, minister kultury Waldemar Dąbrowski, prezydent Krakowa Jacek Majchrowski, rektor UJ Franciszek Ziejka. Muzyczną oprawę nabożeństwa zapewnił chór krakowskiego klasztoru oo. Dominikanów. Po mszy świętej, przy dźwiękach hejnału mariackiego trumnę z ciałem poety wyniesiono z Bazyliki i kondukt żałobny wyruszył do kościoła oo. Paulinów. Kondukt prowadzili kardynał Franciszek Macharski oraz abp Józef Życiński, tuż za nimi podążał karawan z trumną, za którą szli członkowie najbliższej rodziny, przyjaciele, przedstawiciele władz, świata kultury i polityki. Siedmiotysięczny tłum przeszedł z Rynku Głównego ulicą Grodzką pod Wawel i dalej ulicami Stradom, Krakowską, Skałeczną, w ciszy i skupieniu towarzysząc Czesławowi Miłoszowi w jego ostatniej drodze na Skałkę. Trasa przemarszu udekorowana została biało-niebieskimi flagami z kirem. - Tego wielkiego poetę chowamy w Krypcie Zasłużonych na krakowskiej Skałce, aby przyjęty został w poczet wielkich twórców wspaniałej polskiej tradycji zmagania się o piękno, prawdę i dobro - mówił witając kondukt żałobny przed wejściem do Krypty przeor klasztoru oo. Paulinów ojciec Andrzej Napiórkowski.
Trumnę ustawiono na niskim katafalku. Goście zaproszeni na tę część uroczystości zgromadzili się na placu przed wejściem do krypty. Pozostali mogli oglądać to historyczne wydarzenie na telebimie. Ceremonię pogrzebową poprowadził kardynał Franciszek Macharski. - Dziękujemy Ci, Książę Poetów, że na ostatnie lata swojego życia wybrałeś właśnie nasze miasto, że to właśnie Kraków stał się Twoją małą ojczyzną, stał się namiastką ojczyzny utraconej. Z głębokim bólem Kraków żegna swojego honorowego obywatela, noblistę, wielkiego poetę - mówił prezydent Krakowa Jacek Majchrowski. Oficjalne przemówienia pożegnalne wygłosili także minister kultury Waldemar Dąbrowski, przedstawiciel prezydenta Litwy Czesław Okińczyc, Mieczysław Gil - w imieniu prezydenta Lecha Wałęsy oraz konsul generalny Francji Michel Raineri. Następnie na prośbę rodziny Poety odczytano wiersz W Szetejniach. Przyjaciele i tłumacze przypomnieli go w kilku językach: Mikołaj Grabowski po polsku, Tomas Venclova po litewsku, Anatol Rojtman po rosyjsku, Robert Hass po angielsku, Dawid Weinfeld po hebrajsku. Po francusku wiersz Ojca przeczytał Antoni Miłosz. W dalszej części uroczystości zmarłego pożegnali: Wisława Szymborska, Adam Zagajewski, Małgorzata Nyczowa, Jerzy Illg, prof. Aleksander Fiut, Sasza Pecaric. - Przekazywałeś nam wiernie, Czesławie, sekrety swojego wieku. Mówiłeś nam, że nie wolno krzywdzić człowieka prostego, tłumaczyłeś skomplikowane dzieje zniewolonego umysłu, opowiadałeś prawdziwe losy naszej rodzinnej Europy - mówił Adam Michnik. - To dzięki Tobie rozpoznaliśmy tajemną historię Wielkiego Księstwa Litewskiego, tej cudownej i niepowtarzalnej mieszaniny polsko-litewsko-białorusko-żydowskiej, która wzbogacała kulturę polską i kulturę tej części Europy. Nauczyłeś nas, poprzez wiedzę o dziełach Simone Weil, przez korespondencję z Thomasem Mertonem i wreszcie przez niezwykłe spolszczenie Księgi Psalmów, prawdy o głębi i mądrości religii katolickiej. Drewnianą trumnę z ciałem Poety złożono tuż przy wejściu do Krypty, po lewej stronie, w prostym sarkofagu z granitu. W tej części uroczystości uczestniczyła tylko rodzina, najbliżsi przyjaciele oraz duchowni. Na frontowej ścianie sarkofagu znajduje się napis: CZESŁAW MIŁOSZ, POETA, 1911-2004, a poniżej łacińska maksyma BENE QUIESCAS (Spoczywaj w spokoju). Natomiast na samym dole cytat z Księgi Mądrości: A dbałość o naukę jest Miłość. - Za ten hołd oddany mojemu Ojcu wszystkim ludziom dobrej woli my i rodzina dziękujemy - powiedział po zakończeniu uroczystości syn Poety Antoni. Czesław Miłosz zostawił po sobie ponad półtora tysiąca wierszy. Spoczął w miejscu przeznaczonym dla najbardziej zasłużonych Polaków obok Jana Długosza, Wincentego Pola, Lucjana Siemieńskiego, Józefa Ignacego Kraszewskiego, Teofila Lenartowicza, Adama Asnyka, Henryka Siemiradzkiego, Stanisława Wyspiańskiego, Jacka Malczewskiego, Karola Szymanowskiego, Ludwika Solskiego i Tadeusza Banachiewicza.
Rita Pagacz-Moczarska